“EVREN ATOMLARDAN DEĞİL, HİKÂYELERDEN OLUŞUYOR*"
Ayten Kaya Görgün’ün son öykülerini topladığı Öküzçeker isimli kitabı, Arıza Babaların Çatlak Kızları, Çatlak Kızlar Sağlam Kapıda ve Kimseye Söylemedim kitaplarının ardından okurlarıyla buluştu. Kitapta toplam on dokuz öykü karşılıyor bizi.
Tijen Burultay’ın tasarımı olan kapakta yünden yapılma bir abanın içine ve ceplerine, hikâyesi anlatılan evler, apartmanlar doldurulmuş. Pencerelerinden, kapılarından hayatlar, sırlar, duygular dışarıya taşıyor. Canlı renkleriyle kapak, “Size bir sürü hikâye getirdim,” der gibi okura bakıyor.
“Her sabah yürüyorum da kimse bugüne kadar bana günaydın dememişti. Sonra durup beni süzdü, ‘Sen gündeliğe mi gidiyorsun?’ diye sordu. Evet, dedim.
“Bugün nereye gideceksin?’
“Keçiören’e gideceğim.”
“Ne iş yapacaksın?”
“Cam sileceğim, iki de halı.”
“Elini sırtımda gezdirdi: Çok yorma kendini, seni de bir ana doğurdu.”
Bin dokuz yüz yetmiş üç yılında Ankara’da kütüphanesi olmayan bir evde doğan Ayten Kaya Görgün, masalların, türkülerin zenginliğiyle büyüdü. Zamanla mizaha ve hikâyelere olan tutkusuyla edebiyata yöneldi. İki bin bir yılında Uçan Süpürge’nin düzenlediği “Gülmesini de Biliriz” kısa film senaryo yarışmasında dereceye girdi.
İlk öyküsü “Pazartesi”, Kadınlara Mahsus Gazete’de yayımlanan yazarın pek çok dergide öyküleri, hikâyeleri ve mizah yazıları okurla buluştu.
Geleneksel ve modern anlatıyı harmanlayan yazar kendini hikâye anlatıcısı olarak tanımlamakta. Zaman zaman dağarcığında biriktirdiği kadın hikâyelerini “Gezen Pabuçlar” adlı sahne gösterisiyle Anakaralılarla paylaşmakta.
Yazılarında ele aldığı kahramanlar doğal olarak bu toprakların insanları. Kaleminden dökülen sözcüklerin içinde dolaşırken okur, kendini hiç bilmediği ilişkiler yumağının içinde bulabilir ya da tanıdık yüzlere rastlayabilir. Eğer onun arkadaşıysanız dikkatli olmalısınız, hikâye ettiği kişilerden biri siz olabilirsiniz.
Kitabı yarıladığımda, Muriel Rukeyser’in (1913-1980) “Evren atomlardan değil, hikâyelerden oluşuyor,” cümlesi düşüyor aklıma.
“Cesaret etse anasından korkmasa, hortumu tepesinden tutup kendini orada yıkayacak…
Musluğu kapatırken bıçak da bıraktığı yerde öylece her şeyi biliyor gibi parlıyordu. Bıçağı yerden aldı, anasına doğru gidince kadın yün çubuğunu sıkı sıkı tutup ‘Allah ne verirse hayırlısını versin,’ diye söylendi.”
On dokuz öykü içeren kitap, okuru gülümsetirken ters köşe yapan “Beni Hikâye Ettirecek” metniyle başlıyor. “Allah kahretsin maç berabere bitti! Sibel’i yerden kaldırdım, sırtı su gibiydi… Kendinden geçmişçesine oynamaya devam ediyordu.”
Gerçeği ve öyküyü harmanlayarak okuruna aktaran bir yazar, zaman zaman abartı sanatından faydalanabilir. Duygu aktarımını güçlendirerek anlatılanın okurun gözünde daha iyi canlanmasını sağlar. Ayten Kaya Görgün bunu başarıyla yapıyor. Bazen hikâyeleri anlatış şekli bazen de konuları Giovanni di Boccaccio’nun Decameron hikâyelerini anımsatıyor. Bin üç yüz kırk sekizde Avrupa’da büyük bir veba salgını olur ve yazar salgın günlerinin Floransa’sını anlatır. Eser, on gün boyunca anlatılan, kadın erkek ilişkilerini konu eden yüz metinden oluşur.
İki eserin hareket noktası halk hikâyeleri olsa da birbirine benzemez. Günümüzden altı yüz elli yıl önce yazılmış hikâyeler alegorik ögeler içerirken Öküzçeker sırtını, Anadolu’ya özgü tatlara ve çiçeklerle bezeli kadim hikâye anlatıcılığına yaslamıştır. “Kimseye anlatma!” denilen hikâyeleri bir bir anlatmaktadır.
“Asansöre binene kadar siyah gözlüklerini hiç çıkarmadı. Annesinin sesi bıçak hızıyla kulağını kesip geçti, ‘Ne o, boşanacaksın da orospu mu olacaksın?’
Asansörde aynadaki yüzüne bakıp ‘Annem öngörülü kadınmış,’ dedi.”
Öküzçeker, Ayten Kaya Görgün, Everest Yayınları, Aralık 2024
* Muriel Rukeyser’in (1913-1980) Denemeci, biyografi yazarı, romancı, senarist ve politik aktivist olan Amerikalı şair.
Diğer yazılarımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Sayfanın altındaki sosyal medya butonlarını kullanarak yazıyı sevdiklerinizle paylaşabilir, yorumlarınızla bize ulaşabilirsiniz.
