ŞİİR YAZAN BİR YAPAY ZEKA PROJESİ – HAYKUBOT
Haiku, dünya çapında bilinen geleneksel Japon şiir türlerinden biridir.
Orijinal haiku, tek nefeste söylenen 17 hecelik ardışık bir ses dizgesidir. Ama batı dillerine geçerken, bu yapı daha çok, 5+7+5 hecelik 3 ayrı dize haline dönüşmüştür.
Haiku, doğayı, doğa olaylarını ve gökyüzünü ele alır.
Oysa güncel haiku’da sınırlar esnetilmiş, hem biçem hem de içerik olarak daha serbest bir yapıya geçilmiştir.
Aslında doğa olaylarının dışındaki pek çok olay ve kavramın ele alındığı, ama haiku ile aynı biçeme sahip bir başka şiir türü daha vardır: senryu. Günümüzde haiku ve senryu çoğunlukla haiku adıyla anılmakta ve öyle tanınmaktadır.
Haykubot, basit bir “yapay zeka” projesidir. Kendisine örnek olarak verilen haikuları kullanarak kendini eğiten ve benzer formatta çıktılar üreten bir çalışmadır. Başka dillerde çok sayıda benzer çalışma vardır, ama Türkçe’de bir benzeri bulunmamaktadır. Bunun nedeni de büyük olasılıkla herkese açık uygun bir veri tabanının olmamasıdır.
Bugüne kadar kendi yazdığım 700 civarındaki haiku/senryu bu sistemin eğitimi için yeterli veriyi sağlayamıyor.. Bu sayıyı en azından 3 katına çıkarmak lazım.
O yüzden Facebook üzerinde Haykubot isimli bir grup kurdum. Bu grup, haykubot yaklaşımını desteklemek isteyen haiku yazarlarına ve haiku severlere açıktır. Ama tahmin ettiğim gibi, bu gruba kurulduğundan bu yana tek bir yeni üye bile kaydedemedik. Üye eksikliği projenin çalışmalarını engellemiyor olsa da, veri tabanındaki çeşitlilik, çıktıların da daha verimli hale dönüşmesini destekleyebilirdi.
Projede kullanılan haiku formatı 5+7+5 hecedir. Bu formata uymayan örnekleri eğitimde kullanmıyoruz. Yazım dilimiz, Türkçedir.
Grubumuza katılarak kendi haiku/senryularını paylaşanlar, paylaştıkları dizelerin, Haykubot projesinde de koşulsuz kullanılmasına izin vermiş kabul ediliyor.
Bugüne değin veritabanımıza anlamlı sayıda katkıda bulunabilen, benim dışımda, sadece Mehmet Türkmen oldu.
Zaman içinde bu sayının artmasını ve projemizin daha verimli bir yapıya evrilmesini umuyorum.
“Yapay zeka şiir yazabilir mi?” konusunu bir başka yazımda ele alacağım. Eğer ilgilenen olursa, Haykubot yazılımına ilişkin daha ayrıntılı bir yazıyı da paylaşabilirim. Ama şimdilik, aşağıda, sadece haykubot tarafından üretilmiş bazı örneklere yer vereceğim.
HAYKUBOT’TAN SEÇMELER
oynaşır ışık
dalgaların aksinde —
düş kurma vakti
çığlık çığlığa
ıhlamur çiçekleri —
haziran başı
içim kapalı
oynaşır gökyüzünde
esrik bulutlar
iki mavi var
o ağacın altında
şairi bekler
badem ağacı
bir gölge bahçemizde
rüzgarı kedi
sarı bulutlar
bağrışarak geçiyor —
hem buz hem ateş
akşam inerken
siyah kadife perde —
başım sonbahar
sıcacık gelir
arasında yaprağın
yitik uykular
bir kedi ölür
karanlık bir bodrumda
kimin mavisi
bir çiçek kokar
bahçenin kapısında
öper alnımdan
Eğer siz de bir haiku yazarı veya haiku severseniz ve haykubot projemize katkıda bulunmak isterseniz, Facebook grubumuza katılabilir veya benimle Panzehirdergi.com üzerinden iletişim kurabilirsiniz.
Güzel olmuş.
Teşekkürler. Proje daha devam ediyor.